CDV – Biên phiên dịch tiếng anh đang là một ngành nghề rất được ưa chuộng trên thị trường việc làm của Việt Nam. Ngoài khả năng ngoại ngữ, một thông dịch viên giỏi cần có kiến thức chuyên môn sâu rộng và các kỹ năng mềm bổ trợ khi tác nghiệp.
Tìm hiều về biên phiên dịch tiếng anh
Biên dịch viên là gì
Biên dịch viên là người thực hiện các công việc liên quan đến chuyển thể từ văn bản viết từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác mà không làm thay đổi ý nghĩa của nó.
Biên dịch chính là một công việc rất cần đến sự cẩn trọng trong từng mỗi một câu từ, ngữ nghĩa đến từng đoạn, từng khổ nhỏ trong tài liệu. Hơn nữa, việc nắm vững ngôn ngữ cũng chưa đủ mà bạn còn cần hiểu hết được ý của tác giả, nguyên tác của tài liệu.
Yếu tố cần có một người biên dịch viên
Để có thể trở thành một người biên dịch viên người học cần biết ít nhất 2 ngôn ngữ, khi trình bày bất kỳ một bài biên dịch nào thì người biên dịch viên cũng cần phải thể hiện những từ ngữ mạch lạc, rõ ràng trong từng câu chữ, cú pháp.
Chính vì vậy mà trong biên dịch phải có luôn phải tự ý thức việc sử dụng từ ngữ sao cho ngôn ngữ trong bài biên dịch của mình thể hiện sự nghiêm chỉnh, câu văn mạch lạc.
Điều kiện để bạn có thể trở thành một nhà biên dịch viên giỏi đó là bạn cần phải giỏi ngoại ngữ, thành thạo tối thiểu hai thứ tiếng đó là kỹ năng đọc, viết. Để có thể làm được điều đó, bạn cần phải nắm vững ngữ pháp, vốn từ từ vựng phong phú, có tư duy linh hoạt giúp bạn có thể hiểu được những từ mới hoặc các từ viết tắt có trong bài viết của tác giả.
Để làm được công việc biên dịch này, bạn cũng cần phải giỏi cả ngôn ngữ tiếng Việt. Bạn cũng cần phải trau dồi ngôn ngữ tiếng Việt của mình phong phú. Bạn không những phải biết cách sử dụng từ ngữ cho phù hợp với những gì mà tác giả muốn truyền đạt. Như vậy, bạn mới có thể truyền tải thông điệp của tác giả đến với người đọc.
Bạn cần cẩn thận trong việc trau chuốt trong từng câu chữ. Đối với một bài biên dịch, chỉ cần sai một từ là đã có thể làm khác đi ý nghĩa của bài biển dịch. Bên canh đó người biển dịch cũng cần chú ý trong việc sử dụng từ ngữ, câu văn rườm rà và lặp lại quá nhiều từ trong một câu văn.
Ngoài ra, người biên dịch cũng phải rèn luyện khả năng viết lách của mình. Viết đúng thôi chưa đủ, đối với một bài biên dịch thì cần phải có sự uyển chuyển trong từng câu văn, như thế mới có thể tạo ấn tượng và thu hút người đọc.
– Tư duy: Để bắt đầu viết bài biên dịch, trước hết bạn cần đọc qua toàn bộ văn bản chính để hiểu được quan điểm của tác giả trong bài viết. Đối với những bài có quan điểm mới hoặc bạn cảm thấy không hợp. Thì bạn cũng không nên áp đặt quan điểm của mình lên bài biết, thậm chí là xuyên tạc nội dung của bản gốc.
Điều đó là vi phạm đối với một người biên dịch. Chính vì thế, bạn cần đặt mình vào tác giả, hiểu rõ quan điểm của tác giả để có thể biên dịch lại bài viết một cách sát nghĩa nhất có thể.
Hãy quan tâm đến cảm nhận của người đọc, bạn cần biết được người đọc đang cần gì và muốn gì. Qua đó, bạn mới có thể đáp ứng được nhu cầu của tác giả, cũng như đối với người đọc.
Để trở thành một người biên dịch xuất sắc, bạn cần chú ý tới 03 yếu tố, diễn tả đúng quan điểm, suy nghĩ của tác giả muốn truyền đạt; bài biên dịch phải để hiểu đối với người đọc; phù hợp với thị trường hiện tại.
– Tính cách: Để có thể làm được công việc biên dịch viên ngoài khả năng chuyên môn ra thì công việc này cũng đòi hỏi người làm phải có sự chăm chỉ, cẩn thận và kiên trì.
Bởi khi làm trong việc này, bạn sẽ thường xuyên gặp rất nhiều khó khăn như bài biên dịch quá khó, thời hạn hoàn thành bài biên dịch, hay đôi khi có những bài bạn phải ra một khoảng thời gian dài để nghiên cứu về nó,…
Bên cạnh đó, thì người biên dịch viên cũng không được để cảm xúc, tình cảm của mình vào bài viết Bạn cần đặt mình vào vị trí của tác giả để tạo ra một bài biên dịch đúng với ý nghĩa, quan điểm mà tác giả muốn truyền tải.
– Đạo đức nghề nghiệp: Yếu tố đạo đức là một trong những yếu tố quan trọng được các nhà tuyển dụng đánh giá cao. Là một người chuẩn đạo đức đồng nghĩa với việc bạn là người có sự trung thành với bài viết của mình, với tác giả.
Bạn luôn phải chú trọng đến thái độ của mình trong quá trình biên dịch. Không được thiên vị, thêm bất kỳ một nhận xét, đánh giá cá nhân hay tỏ thái độ của mình vào bài viết.
Để tránh trường hợp, người biên dịch quên mất đi vai trò của mình mà lại đóng vai người đi tranh luận, tham gia đóng góp ý kiến trong bài viết của tác giả. Đây là điều cấm kỵ đối một người làm biên dịch.
– Các yếu tố khác: Để trở thành một người biên dịch xuất sắc, dù bạn là ai, dù trình độ của bạn như thế nào thì bạn cũng cần phải nỗ lực, cố gắng không ngừng. Bởi đây là một công việc liên quan đến lượng kiến thức vô hạn, nhưng thông tin có thể liên tục được đổi mới.
Bạn cần phải trau dồi khả năng ngôn ngữ, khả năng viết lách, bổ sung kiến thức,… nếu làm được điều đó, bạn sẽ có cơ hội được nhiều biết đến, tiền công cho các bài biên dịch của bạn cũng được nâng cao. Bên cạnh đó, bạn còn cơ hội nhận vào làm ở những nơi cao cấp, chuyên nghiệp, nâng cao vị thế của mình.
Phiên dịch là gì
Phiên dịch là cách chuyển một chữ, một câu hoặc một văn bản nào đó từ một ngôn ngữ nào đó chuyển sang một ngôn ngữ khác, việc chuyển đổi không làm thay đổi ý nghĩa của nó.
Người phiên dịch là người thường được đi nhiều nơi và gặp gỡ nhiều người. Ngoài ra, người phiên dịch được tham gia các hoạt động đa dạng và phong phú như chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa.
Có hai hình thức thông dịch viên đó chính là dịch ca-bin trong các hội nghị hoặc trong các hội thảo trong nước và quốc tế. Tại đây, người thông dịch được làm việc trong phòng cách âm và thực hiện nhiệm vụ qua micro, quá trình dịch được diễn ra đồng thời cùng với diễn giả.
Hình thức thứ hai đó là dịch đuổi. Với hình thức này người phiên dịch sẽ thực hiện công việc mình sau khi một câu nói hay một đoạn của diễn giả kết thúc.
Ngoài ra, người phiên dịch cũng có thể làm ở các nơi có sự trao đổi qua lại giữa những người có ngôn ngữ khác nhau trong trao đổi công việc hay bàn luận một vấn đề gì đó.
Dù là hình thức nào đi chăng nữa thì người biên dịch viên cũng cần thực hiện quy trình cơ bản đó là hiểu được ngôn ngữ gốc, sau đó thực hiện phân tích ngôn ngữ văn hóa, cuối cùng là diễn đạt lại ngôn ngữ mục tiêu.
Yếu tố cần có một người phiên dịch viên
Để có thể trở thành một phiên dịch viên thì bạn cũng cần trang bị một số số yếu tố sau:
– Trước hết, bạn cần thông thạo ít nhất hai loại ngôn ngữ trở lên: Đây được xem là yếu tố bắt buộc đối với một thông dịch viên. Dù là là làm việc trong môi trường nào, trong lĩnh vực nào thì người biên dịch cùng cần phải quan tâm đến vấn đề ngôn ngữ của mình, ngôn ngữ phải nghiêm chỉnh, câu văn rõ ràng, mạch lạc.
– Hiểu rõ các vấn đề liên quan đến ngôn ngữ học: Ngoài việc có cho mình lượng ngôn ngữ phong phú, đa dạng ra thì người phiên dịch cũng cần phải hiểu rõ sự tương đồng và sự khác biệt trong hai ngôn ngữ nghĩa và ngôn ngữ dụng.
– Hiểu về văn hóa: Trong quá trình giao tiếp, các bên không những khác nhau về ngôn ngữ mà còn khác nhau về cách sống, trình độ, tư duy và đặc biệt là họ có nền văn hóa khác biệt nhau. Như vậy, bạn cần phải hiểu rõ sự khác biệt đó để đưa ra lời nói, ngôn ngữ cho phù hợp.
Điều đó có thể thấy, người thông dịch viên không đơn thuần là chuyển đổi câu nói mà còn là sợi dây kết nối, giao lưu văn hóa giữa các nước với nhau.
– Không đặt cảm xúc cá nhân vào trong công việc: Bạn cần hiểu rõ vai trò, nhiệm vụ của mình là truyền đạt ngôn ngữ của người khác. Chính vì vậy , bạn cần đặt mình vào vị trí người truyền đạt để có thể đưa ra từ ngữ, câu văn chính xác, đúng với ý nghĩa, quan điểm của người truyền đạt.
– Đạo đức nghề nghiệp: Đối với bất kể công việc nào thì yếu tố đạo đức nghề nghiệp luôn được đánh giá cao. Đối với nghề thông dịch viên cũng vậy, bạn phải luôn giữ thái độ công bằng, không được thiên vị cũng như đưa ra quan điểm, nhận xét, bình luận trong lời dịch.
Thách thức trong nghề biên phiên dịch
Biên phiên dịch là một trong những ngành có thu nhập cao nhất ở nước ta hiện nay. Tuy nhiên, thu nhập cao luôn luôn đi kèm với rất nhiều thách thức. Trong đó phải kể đến:
– Áp lực cao trong công việc
– Nếu như biên dịch bị áp lực về tính chính xác cao của bản dịch thì phiên dịch ngoài tính chính xác, họ còn phải đảm bảo truyền tải được cả ngữ điệu của người nói. Phiên dịch viên luôn phải vận dụng gần như 100% giác quan của mình để hoàn thành công việc. Tai để nghe diễn giả, não để xử lý thông tin và miệng để truyền tải những thông tin đó đến người nghe.
– Nhiều người thậm chí còn cho rằng não của một phiên dịch viên được chia làm 2 phần, một phần chứa ngôn ngữ nguồn và một phần chứa ngôn ngữ đích. Họ thực sự làm việc như một cái máy; tiếp nhận, xử lý và cho ra kết quả gần như cùng lúc.
– Phải am hiểu kiến thức liên quan đến nhiều lĩnh vực và liên tục cập nhật nhiều kiến thức mới
– Muốn thành công, người làm nghề dịch phải am hiểu kiến thức về nhiều lĩnh vực khác nhau: kinh tế, y tế, khoa học, tâm lý học,… Tính chính xác của lời dịch, văn bản dịch luôn là mối ưu tiên hàng đầu của những người làm công việc này.
– Chỉ một sai sót nhỏ cũng có thể khiến bạn bị sa thải hoặc mất đi nhiều khách hàng tiềm năng. Do đó, bản thân những người làm trong ngành dịch phải không ngừng trau dồi kiến thức mới ở nhiều lĩnh vực khác nhau để phục vụ cho công việc.
– Biên dịch viên làm freelancer nhiều khi sẽ nhận được những dự án gấp và phải làm việc suốt đêm ngày cho kịp tiến độ. Còn đối với các phiên dịch viên, di chuyển nhiều là điều không thể tránh khỏi. Các cuộc hội nghị, gặp gỡ đối tác không phải lúc nào cũng chỉ diễn ra tại một địa điểm; chính vì vậy mà họ sẽ phải di chuyển khá nhiều. Họ đôi khi sẽ phải đi công tác dài ngày, làm ảnh hưởng đến cuộc sống gia đình, đặc biệt là phụ nữ.
Mức lương ngành biên phiên dịch
Mức lương của ngành biên phiên dịch viên dao động trong khoảng 7 – 20 triệu đồng/tháng, tùy thuộc vào khối lượng công việc, năng lực của người dịch, loại tài liệu dịch,… Ví dụ, nếu bạn thường xuyên dịch các loại tài liệu có form sẵn thì mức lương chắc chắn sẽ không cao bằng những người dịch tài liệu chuyên ngành đòi hỏi kiến thức chuyên môn sâu như pháp luật, y tế, dược,…
Nếu như bạn làm nhân viên full-time cho một công ty, tổ chức nào đó thì mức lương sẽ cố định, tùy theo tính chất công việc mà hai bên đàm phán ngay từ đầu. Tuy nhiên, nếu bạn làm freelancer dịch thuật theo dự án thì mức lương sẽ không cố định.
Đối với
phiên dịch viên, mức lương trung bình của họ sẽ khoảng
2,400 USD (tương đương khoảng gần 50 triệu đồng/tháng). Mức lương trung bình theo giờ của một phiên dịch viên là
15 – 25 USD, cao gấp hơn 5 lần mức lương của một công chức bậc cao trong cơ quan nhà nước. Ngoài ra, khi đã xây dựng được thương hiệu cho bản thân thì họ sẽ thường xuyên được mời dịch cho các sự kiện, hội nghị,… và mức lương sẽ tăng cao đáng kể.
Hiện nay, thù lao dịch (đối với cả biên dịch và phiên dịch) thấp nhất thuộc về tiếng Anh. Các tiếng Hà Lan, Na-uy, Ả Rập,… là những thứ tiếng có phí dịch cao nhất trên thế giới hiện nay. Nếu bạn theo đuổi một trong các ngôn ngữ này và có khả năng dịch các ngành nghề yêu cầu kiến thức chuyên môn sâu như y tế, vũ trụ, khoa học,… thì mức lương có thể lên tới vài trăm USD cho một giờ phiên dịch.
Để nâng cao thu nhập của mình, những người làm trong nghề biên phiên dịch có thể học thêm một ngôn ngữ và dịch theo cặp ngoại ngữ này (ví dụ, dịch Anh – Nhật thay vì dịch Anh – Việt và Việt – Nhật) hoặc là thử sức với một lĩnh vực yêu cầu kiến thức chuyên môn cao (pháp luật, vũ trụ, y tế,…) thay vì chỉ dịch các kiến thức chung chung như kinh tế, du lịch,…
Nguyễn Xuân Lâm